İlaç Tedarik Zincirine Sahte İlaçların Nüfuzu – Küresel Değerlendirme

Sağlık hizmetlerinin yıllar içinde küreselleşmesinin bir sonucu olarak karşılaştığımız en zorlayıcı sorunlardan biri ilaç tedarik zincirinin bütünlüğünü ve güvenliğini sağlamaktır.

İlaçların sahte ve tehlikeli versiyonları uluslararası organizasyonlarla illegal olarak satılmakta, hasta güvenliğini ve halk sağlığını tehdit ederek yapılan özel ve kamu yatırımlarını zayıflatmaktadır. Yasadışı uluslararası ticaretin kapsamı çok geniş ve karmaşıktır.

Halk sağlığına yönelik bilinen bu tehlikelere rağmen, kamu ve özel paydaşların (düzenleyici kurumlar, üreticiler ve gümrük yetkilileri dahil) derlediği raporlarda, standartların altında, sahte, yanlış etiketli, kaçak ilaçların (SSFFC) satışının, dağıtımının ve kullanımının devam ettiği görülmüştür.

SSFFC’nin ticaret ve dağıtımında, uluslararası suç organizsayonunda anahtar sistematik bir kategori vardır: kontrollü veya yasal tedarik zincirlerinde tespit edilen SSFFC ilaçları.

Spesifik olarak, yasal tedarik zincirini, “bir sağlık bakanlığı tarafından veya onaylı bir kuruluş tarafından düzenlenen/denetlenen/lisanslanan üreticiden/ithalatçıdan başlayıp son kullanıcıya giden her bir tedarik zinciri” olarak tanımlayabiliriz.

Sahte ilaçların, tedarik zincirine girmesi çok büyük bir önem taşıyor ve 3 sebepten dolayı halk sağlığı ve politika araştırmalarına odaklanmayı gerektiriyor.

1. Tespit edilen sahte ve kaçak ilaç olayları, yasadışı tedarik zincirleri ve düzenlenmemiş pazarlar ile karşılaştırıldığında, sistematik bir biçimde detaylı olarak değerlendirilmemiştir.
2. Sahte ve kaçak ilaçların, zayıf ve sıkı kontrollü olan ilaçlar (sıtma, kanser, HIV ilaçları vb.) olarak yasal tedarik zincirlerine nüfuz ettiği belirlenmiştir. Bu problem, gelecekte sahte ilaçların tedarik zincirilerine girişi, tedarik zinciri güvenliği konularında daha çok araştırma yapılması gerekliliğini ortaya çıkarmıştır.
3. Gelecekte gerçekleşebilecek sahtecilik ve kaçakçılık olaylarını önlemek için, karar vericilerin ve devlet yetkililerin bu konuda yapılacak çalışmalara ve politikalara destek vermesi gerekmektedir.

Ayrıca, orta gelirli ülkelerin, küresel ilaç güvenliğini sağlama konusunda kritik önem taşıdıklarına dikkat edilmelidir. Daha detaylı ve güncel verilerin sağlamasının gerekli olması ile birlikte, orta gelirli ülkelerin sahte ve kaçak ilaçların üretimi ve tedarik zincirine girmesi ihtimallerinin çok daha büyük olduğu görülmüştür. Pek çok gelişmekte olan ülkeler gibi bu ülkelerde de yasal tedarik zincirinin içinde sahte ve kaçak ilaçların bulunması problemi bulunmaktadır. Alınan önlemlerin yetersiz olması ve bu konuda oturmuş politikaların bulunmaması sebebiyle küresel hasta güvenliğini tehdit etmektedir.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) belirttiği gibi, hükümetler, iş dünyası ve diğer ilgili menfaat sahipleri, sahtecilikle etkili bir şekilde mücadele etmek için gerekli olan bilgileri toplayıp değerlendirmeye devam etmelidirler. Yapılan bu değerlendirmeler kullanılarak çözümler üretilmeli ve sahte ilaçların tedarik zincirine girmesi önlenmelidir.