İlaç Takip Sistemi’nin Hikayesi

Suudi Arabistan İlaç Takip Sistemi projesi, Birleşmiş Milletler Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi (WSIS) tarafından ‘’e-Sağlık Alanında Şampiyon’’ olarak değerlendirildi.

Dünya’da ilk kez Türkiye’de hayata geçen İlaç Takip Sistemi, 2010 yılından bu yana başarılı bir şekilde hizmet vermektedir. Bu sistem, Türkiye’de güvenilir ilaç temini ve maddi tasarruf konusunda elde ettiği başarılar sayesinde dünya çapında örnek bir proje haline geldi. Suudi Arabistan İlaç ve Gıda Kurumu ile 2017 yılında imzalanan sözleşme, İlaç Takip Sistemi’nin ilk ihracat adımı oldu.

Tiga Bilgi Teknolojileri A.Ş. tarafından geliştirilen İlaç Takip Sistemi, Birleşmiş Milletler Dünya Bilgi Toplumu Zirvesi (WSIS) tarafından e-sağlık alanında dünya çapında en iyi beş projeden biri olarak seçildi.

PwC, 'Turkish Track and Trace System - A Best Practice in Pharma Industry' raporunda İlaç Takip Sistemi’ni ilaç endüstrisinde “en iyi uygulamalardan biri” olarak tanımlamış; Türkiye’yi bu sistemi başarıyla uygulayan dünyadaki lider ülke olarak konumlandırmıştır.

İlaç Takip Sistemi, akıllı cep telefonları üzerinden de hizmet vermeye başladı. Sistemin mobil uygulaması, Sağlık Bakanlığı tarafından halk sağlığının korunması, sahte ilaçların engellenmesi ve ülkedeki her ilacın takibi için kullanılırken vatandaşlar için de mobil cihazlar aracılığıyla ulaşıma açıldı.

Kurum bünyesinde geliştirilen İlaç Takip Sistemi, daha profesyonel bir yapıya kavuşması ve mevcut aksaklıkların giderilmesi amacıyla Tiga Bilgi Teknolojileri A.Ş. tarafından yeniden tasarlandı. Uluslararası standartlarda sıfırdan geliştirilen sistem, Tiga İlaç Takip Sistemi adıyla kullanıma sunuldu.

Faz-2 aşamasında depolar da sisteme dahil edilerek ürünle ilgili yapılan her işlem kayıt altına alınmaya başlandı. Bu sayede, satılan her kutu ilacın gönderildiği yer ve satış tarihi gibi bilgiler sisteme kaydedilerek kolayca doğrulanabilmektedir.

Faz-1 aşamasında üretici, depo ve eczane arasındaki tüm bildirimler zorunlu olmamakla birlikte ilaçlar sistem üzerinden işlem görebilmektedir. Bu yıl, ilaçların tedarik zincirine girişinden hastalara ulaşmasına kadar olan süreç tamamen kontrol altına alınsa da depoların sisteme dahil olması isteğe bağlı bırakılmıştır.

Karekod teknolojisi kullanılarak hazırlanan ilk İlaç Takip Sistemi yazılımı, belirlenen pilot bölgelerde ve eczanelerde test amaçlı olarak uygulamaya koyulmuştur. Bu pilot çalışma sayesinde, sistemin hayata geçirilebilirliği sınırlı sayıda işlem aracılığıyla başarıyla kanıtlanmıştır.

T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü’nün 2009/84 sayılı genelgesinde 181 sayılı ‘’Sağlık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’’de Bakanlığımıza ‘’ilaç güvenliğinin sağlanması’’ görevi verilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, adı geçen kanunun 2nci maddesi (d) fıkrası ve 11inci maddesi (c) fıkrası dayanağıyla ilaçların izlenebilirliğinin sağlanması için 2 Şubat 2008 tarihinde "Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliği"nde önemli bir değişiklik yapılmıştır; ilaç kutuları üzerindeki kupürler kaldırılmış, bunların yerine ‘’karekod’’ adı verilen yeni bir tanımlayıcı getirilmiştir. Ocak 2010 itibarıyla Türkiye’de üretilen ve ithal edilen tüm ilaçların ambalajlarında karekod uygulaması zorunlu hale getirilerek ilaç takibi yapılması planlanmıştır.